Het energie-eiland en andere kortjes

Energie-eiland
     Tinne Van der Straeten had het plan opgevat om in de Noordzee een energie-eiland te laten bouwen. De werken waren begroot op 2,2 miljard, maar worden ondertussen op 7 miljard geschat. Dat grote openbare werken vaak een veelvoud kosten van wat oorspronkelijk geraamd was, is niets nieuws. Nobelprijswinnaar Kahneman heeft indertijd uitgelegd hoe dat in zijn werk gaat. Verontrustend is eigenlijk alleen dat het begrote bedrag nu al met 300 procent gestegen is. Je moet er niet aan denken wat de uiteindelijke kostprijs zou kunnen zijn. 

Faust
    Zaterdagavond zijn we, in plaats van in Gent te betogen, naar een theatervoorstelling van Faust gegaan. ’t Was een productie van Theater Arsenaal, De Maan en Decompagnie. Er werden grote poppen gebruikt. Faust was een vrouw en Greetje was Geertje geworden. In mijn ervaring kun je zonder problemen een mannelijk personage of een mannelijke acteur vervangen door een vrouwelijk personage of een vrouwelijke acteur. Het omgekeerde is veel moeilijker. Geertje was een naïeve jongen wiens maagdelijke zuiverheid een obsessie was voor zijn oudere broer-soldaat. Dat ligt moeilijk. Men moet stereotypes niet altijd respecteren, maar men moet ze ook niet altijd willen doorbreken.

Naast een uitzonderlijk goede chauffeur
     In de film Drive my Car (Doraibu mai kâ, 2021) wordt een theaterregisseur rondgereden door een jonge vrouw die een uitzonderlijk goede chauffeur is. De regisseur heeft de indruk dat de auto nooit versnelt of vertraagt, maar zweeft. Karel van het Reve heeft ooit in de auto gezeten naast een professionele autoracer. Hij had de indruk dat de man nooit schakelde. Ik heb ooit in de auto gezeten naast een F-16 piloot. Ik had de indruk dat de man nooit aan het stuurwiel draaide.

Magisch boek
     Als kind al had ik de gewoonte om te lezen in bed. Ik lag daarbij op mijn rechterzij, want op je linkerzij liggen was slecht voor je hart, had mijn grootmoeder mij geleerd. Dat ging prima zolang ik de linkerbladzijden van het boek las. Ik hield dan het boek in mijn rechterhand, en het deel met de rechterbladzijden konden rusten op het kussen. Maar als ik aan een rechterbladzijde moest beginnen, werd dat veel moeilijker. Je moet het maar eens proberen. Ik droomde daarom van een soort magisch boek waarin de rechterbladzijden op het juiste moment in linkerbladzijden veranderden.
     Ik heb nu een e-reader die wonderwel voldoet aan de eigenschappen van het magische boek van mijn kinderjaren. Als ik op mijn rechterzij lig, heeft het boek alleen linkerbladzijden. Lig ik op mijn linkerzij - mijn grootmoeder is al lang dood en kan mij niet meer berispen - heeft het boek alleen rechterbladzijden.

 Vraag en mededeling
     Het is niet altijd makkelijk om het verschil te zien tussen een mededeling en een vraag. Toen ik in de lessen Nederlands over ‘taaldaden’ sprak, waarschuwde ik de jongens dat een mededeling van hun vriendin als ‘Het is mooi weer vandaag’ wel eens de vraag kon inhouden ‘Heb je geen zin om samen te gaan shoppen?’ Omgekeerd waarschuwde ik de meisjes dat een vraag van hun vriend soms gewoon een vraag was naar informatie. ‘Hoe laat is het?’ betekende niet noodzakelijk ‘Is het eten nu nog altijd niet klaar?’
     In discussies op de sociale media stelt zich nog een ander probleem. Vragen kunnen retorisch zijn, of polemisch worden gebruikt om een tegenstander in verlegenheid te brengen. Als je niet wil dat je vraag verkeerd begrepen wordt, moet je er soms bij schrijven: ‘Eerlijke vraag’.