Palestijns triomfalisme

Palestijns triomfalisme
     Stukken over de Gaza-oorlog, of die nu pro-Palestijns of pro-Israël zijn, sla ik meestal over. Er staat weinig in dat mijn mening over dat conflict kan beïnvloeden, en er staat nog minder in dat ik zou kunnen gebruiken om anderen van mening te doen veranderen. Maar laatst botste ik op een essay van Shany Mor dat ik helemaal heb uitgelezen*. Het vertrekt van de Israëlische versie van de recente geschiedenis, en wie in die versie alleen een leugenachtige voorstelling van de feiten ziet, zal er niet veel aan hebben.
     Interessant vond ikzelf dat uit de niet aflatende stroom van conflicten en oorlogen die zich in en rond Israël hebben afgespeeld, vier momenten een apart statuut krijgen: de oorlog van 1948, de oorlog van 1967, de tweede intifada van 2000, en de huidige oorlog in Gaza. Typisch voor die momenten is dat ze begonnen met een groot triomfalisme aan Palestijnse kant, dat ze eindigden met een Palestijnse nederlaag, en dat de Palestijnen daarbij telkens een deel verloren van wat ze nog hadden**. In 1948 en 1967 verloren ze vooral grondgebied, na 2000 vooral prestige, macht en bewegingsvrijheid, met onder andere een beperktere bevoegdheid voor de Palestijnse autoriteit en politie, geen Palestijns vliegveld meer, geen Palestijnse luchtvaartmaatschappij meer, geen open grens meer voor Gaza, enzovoort. Ook de huidige oorlog kan de toch al beperkte machtsmiddelen van de Palestijnen nog verder uithollen.
    Mor wijst op nog een ander gemeenschappelijk kenmerk van de vier conflicten: dat het Palestijns triomfalisme van de eerste periode van het conflict snel omslaat in een verhaal van slachtofferschap. Dat deed mij denken aan die aflevering van De afspraak waarin Montasser AlDe’emeh deelnam. Die werd uitgezonden op 23 oktober 2023***, dus kort na de moordpartij aangericht door Hamas, toen het aantal Palestijnse slachtoffers nog in de honderden beliep, en niet in de tienduizenden.
     Montasser AlDe’emeh kende ik als deradicaliseringsexpert, die uit dien hoofde nogal gematigde standpunten innam****. Dat probeerde hij in De afspraak ook, maar dat was niet die teneur die opviel, maar wel die van - begrijpelijk - het slachtofferschap en … van het triomfalisme. Mijn vrouw was bij die uitzending nogal geschrokken, ook al omdat de man zo boos keek, met zijn baseball petje op en zijn Palestijnse sjaal rond de schouders.
     Ik heb de uitzending eens herbekeken en enkele triomfalistische uitspraken genoteerd. 

Nooit zullen de Palestijnen aan het kortste eind trekken. Wij gaan overwinnen … Palestijnen, professor Holslag, zullen niet aan het kortste eind trekken. Wij zullen niet de Indianen zijn - met respect voor de Indianen … Wij hebben geen nood aan krokodillentranen en verschiet niet als het daar ontploft …  Wij Palestijnen zullen geschiedenis schrijven … Wij Palestijnen gaan standvastig volharden, wij gaan standvastig in ons land blijven en degenen die in de vluchtelingenkampen zijn zullen hun mannetje staan. De Palestijnse kampen in Libanon, daar zitten helden die klaar staan om hun broeders te helpen … Wij gaan het heft in eigen handen nemen.

     Wat later doet Montasser AlDe’emeh nog een nauw verholen oproep aan Palestijnse jongeren in ons land om in de oorlog mee te gaan vechten: ‘Op dit moment zijn er mensen met een dubbele nationaliteit die gaan vechten in het Israëlisch leger. Waarom mag dat? Waarom mogen wij onze mensen niet gaan helpen?’ Professor Holslag, die ook aan tafel zit,  schrikt van die laatste oproep en hij raadt aan dat men zich toch een aantal keren beraadt alvorens die brug over te steken.
      Er staat nog veel meer in het essay dan die cyclus van Palestijns triomfalisme, nederlagen en slachtofferschap. Mor vestigt ook de aandacht op de internationale contexten van de vier scharniermomenten. 1948 vond plaats in de nasleep van de Tweede Wereldoorlog, 1967 vond plaats tijdens het hoogtepunt van de Koude Oorlog, de terreuraanslagen van 2000 - de tweede intifada - viel samen met de opkomst van het jihadisme. En wat is dan de internationale context van de moordpartij van 7 oktober? Mor ziet die in de Westerse NGO-campagnes van 2021 die, zonder directe aanleiding en gelijktijdig, de Palestijnse kwestie opnieuw onder de aandacht brachten en de Palestijnse intellectuelen met optimisme vervulden. 
     Die Westerse campagnes zelf kunnen dan weer verklaard worden door de modieuze ‘dekoloniserings’-ideologie en door de vrees dat de betrekkingen tussen Israël en de Arabische landen zich verder zouden regulariseren. We mogen, schrijft Mor, die internationale contexten niet overdrijven en niet al te schematisch voorstellen, maar ze leveren toch stof tot nadenken.

Marc Reynebeau en Zuhal Demir
     Een mens kan best veranderen, en ikzelf ben daar een voorbeeld van. Twee jaar geleden zou ik een artikel over ‘de vele walletjes van Zuhal Demir’ gelezen hebben, ook al was het van Marc Reynebeau (DS 9/10). Nu heb ik alleen de titels gelezen. Ik zal dus nooit weten waarom ‘het geval-Zuhal Demir een Gwendolyn Rutten 2.0 is maar nog erger.’ Ook zal ik nooit doorgronden waarom ‘met de aarzelingen van Demir de kwaal van het cumuleren een absoluut dieptepunt bereikt.’ Een bepaald soort nieuwsgierigheid neemt af bij het ouder worden.

Nobody Wants This
     Soms heb je aan één beeld, of enkele noten van de muziek, genoeg om te weten of een film of serie iets voor jou is. De Netflix-reeks Nobody Wants This begint met een beeld van palmbomen, gefilmd vanuit een kivorsperspectief - en lelijk gefilmd. Ik heb daarna nog twee afleveringen verder gekeken uit solidariteit met mijn vrouw. Het schijnt dat de serie verder evolueert van ‘chick flick’naar ‘vinnige sitcom’. Ik zou het niet weten. 

Verlofstelsels in België
     Van Amerikanen die met ons land zakendoen hoor je dat je Belgen op hun kantoor nooit kunt bereiken omdat ze op verlof zijn. In de krant (DS 9/10) lees ik dat ook Nederlandse werkgevers bij ons vinden dat Belgen te vaak en te lang verlof nemen. Dat wordt uitgelegd in de eerste alinea van het artikel. Maar de kop van het artikel plaatst mij voor een raadsel: ‘Ondanks alle verlofstelsels werken Belgen meer uren dan Nederlanders.’
     Hoe kan dat nu? Ik kijk naar de grafiek en die bevestigt dat de Belgen meer verlof nemen dan de Zweden, de Fransen, de Duitsers de Luxemburgers en vooral veel meer dan de Nederlanders. Waarom werken de Belgen dan meer uren? Ik heb geen zin om het hele stuk te lezen, maar wil wel een antwoord op mijn vraag. Ik zal dus een beroep moeten doen op een vaardigheid die ik mijn leerlingen volgens het leerplan had moeten aanleren: scrollend en skimmend lezen. In drie en een halve seconde is het raadsel opgelost. In de derde kolom lees ik: ‘Nederlanders zijn Europees kampioen deeltijds werken.’ 

First-time voter
     Ik heb het programma Eerste keus niet gezien, maar wou wel het oordeel eens lezen van first-time voter Warre Thevelin op de opiniepagina van De Standaard (9/10). Op de bijgaande foto ziet hij er heel onsympathiek uit, maar ik ga even naar zijn FB-pagina en daar ziet hij eruit als een gezonde, goedlachse jongen. Ik moet proberen dat tweede beeld voor ogen te houden.
    Warre schrijft: ‘In het VRT-programma Eerste keus snoeren politici met de hulp van journalisten betrokken jongeren de mond.’ Ik herken dat fenomeen. Ik heb als betrokken jongere ook eens deelgenomen aan zo’n VRT-programma. Dat was met toenmalig minister van Onderwijs Herman De Croo. Ik zat daar te popelen om enkele slogans als vraag te vermommen, en als dan het moment daar was, kreeg ik een slogan van de minister terug. Ik had iets gezegd over het onderwijs als blauwdruk van de maatschappij, en De Croo antwoordde dat het vaak ook een ‘rooddruk’ was. Daarna ging de modererende journalist over naar de volgende vraag, in plaats van mij vijf minuten te gunnen waarin ik mijn maatschappijvisie eens van naaldje tot draadje uit kon leggen. Ik voelde mij de mond gesnoerd.
     Ik ben nu geen betrokken jongere meer en kijk enigszins anders tegen de zaken aan. Warre maakt zich druk over een bepaalde politicus want die had het bestaan ‘een extreemrechtse partij die teert op verdeel-en-heersretoriek' gelijk te stellen aan ‘een radicaal-linkse partij die solidariteit als basis neemt.’ Nou ja, als een uitspraak van een politicus over ‘de twee extremen vermijden’ een slogan was, dan is de repliek van Warre dat ook. Terwijl de politicus het excuus had dat hij zich kort moest uitdrukken, had Warre in zijn stuk rustig de tijd kunnen nemen om een wat gefundeerder antwoord te verzinnen dan kreten over ‘verdeel en heers’ en ‘solidariteit’.
     Ook een andere commentaar van Warre kan ik moeilijk over mijn kant laten gaan. ‘Moet de openbare omroep van een land dat medeplichtig is aan de dood en uitbuiting van miljoenen Congolezen nog altijd spreekruimte geven aan witte mensen die de raciale vernedering van de Sinterklaastraditie niet willen inzien?’ Mijn antwoord op die vraag is: ja, de openbare omroep moet die spreekruimte geven - niet elke dag natuurlijk, want na 6 december mag men die Sint, zijn paard en zijn helper weer een poosje in de kast laten.
      Ik heb zelf een gelijkaardige vraag: Moet De Standaard op zijn opiniebladzijden spreekruimte geven aan een jongen die de spreekruimte van anderen wil afnemen? Die vraag is wat moeilijker te beantwoorden vanwege de tolerantieparadox, maar mijn antwoord blijft: ja, die jongen mag die spreekruimte krijgen, maar liefst ook niet elke dag. De idee van intolerantie moet, zoals andere ideeën, in de eerste plaats met argumenten worden bestreden. Ik heb dat al vaak gedaan in mijn stukjes over het vrije woord. En als argumenten niet volstaan, moet de reële dreiging van de intolerantie worden ingeschat. Ik kijk nogmaals naar de goedlachse foto van Warre op FB en besluit dat die dreiging voorlopig meevalt.

*Dat stuk van Shany Mor kan hier worden gelezen. 
** Mor geeft ook voorbeelden van momenten waarop Palestijnse verworvenheden wel uitgebreid of geconsolideerd werden, ook door militaire of terroristische acties. 
*** De aflevering van De afspraak kan hier worden bekeken. De citaten heb ik genoteerd op de volgende tijdstippen: 18:55, 21:09, 24:00, 30:50 en 34:05.
**** Over die gematigde standpunten van Montasser AlDe’emeh heb ik vroeger ooit een stukje geplaatst: hier.