Euroclear, e.a.

      Ik heb met enige weken vertraging de meer dan een uur durende persconferentie van Bart De Wever over Euroclear helemaal uitgekeken*. Het is leuk om te zien dat De Wever ook in zijn internationale rol zichzelf blijft. Het meest verfrissend is zijn realisme. De Wever vindt dat Europa financiële steun moet geven aan Oekraïne en dat de lidstaten daar eerlijk voor moeten uitkomen tegen hun burgers-belastingbetalers. De Russische tegoeden die bij het Belgische Euroclear in de kluis leggen – 200 miljard – blijven dan onaangeroerd, en kunnen later, bij een gunstig vredesbestand gebruikt worden voor de Oekraïense heropbouw. Dat laatste tenminste als Rusland met zo’n bepaling akkoord zou gaan, wat een realist als De Wever betwijfelt. Hij gaat niet uit van een scenario waarbij een zegevierend Oekraïens leger Moskou binnentrekt en Poetin harde voorwaarden dicteert.
     Maar De Wever is nóg realistischer. Hij weet dat zijn Europese collega’s zijn ideale oplossing niet zullen aanvaarden. ‘Het zijn politici. Ze willen dingen doen, en ze hebben daarvoor geld nodig. Ze weten dat het geld daar ligt, en ze zullen er niet vanaf kunnen blijven … Ze zullen een aantal advocaten duur betalen om een rapport te schrijven waaruit blijkt dat alles wettelijk in orde is.’
     Van dat laatste voel ik een echo in het opiniestuk van Maria Repko van het Centrum voor Economische Strategie (DS 28/10): ‘Te lang hebben sommige EU-leiders geweigerd die activa in beslag te nemen, ondanks de goedkeuring van vooraanstaande economen.’ Ha, die vooraanstaande economen. Ze doen aan Boorman denken: ‘Sous le controle du gouvernement général.’ Hoe vager, hoe beter.

                                                                ***

      Als burger van dit land ben ik natuurlijk niet neutraal in het conflict tussen België en de EU. Ik supporter voor België. Ik ben voorstander van maximale steun voor Oekraïne, maar ik vind niet dat ons land daar alleen voor op moet draaien, of althans niet alleen het risico moet lopen om ervoor op te draaien.
     Internationaal economisch recht schijnt binnen de rechtswetenschap een van de moeilijkste disciplines te zijn. Ik wil dus geen boude uitspraken doen over een terrein waar ik niets van af weet. Maar sommige redeneringen van de EU vind ik op het eerste gezicht zwak, en ik weet niet of ik daar als Duitser of Fransman anders over zou denken.
      Iedereen is het erover eens dat dat Russisch geld niet in beslag mag worden genomen. Dus beslist Europa dat men de inbeslagname anders zal noemen, namelijk een herstelbetalingslening. Voor een leek als ik lijkt dat meer op semantiek dan op rechtsgeleerdheid.
       Ook bestaat het gevaar dat Euroclear, nadat het geld naar Oekraïne is gegaan, veroordeeld wordt om het verdwenen geld terug te storten aan de Russische centrale bank. Europa zou dat oplossen door een wet goed te keuren dat dat geld niet mág worden teruggestort aan de Russische centrale bank, zolang het Kremlin de oorlog niet staakt en Oekraïne compenseert. Alweer, voor een leek als ik lijkt mij dat rechtvaardig maar naïef. Kan Europa dan niet meteen een wet goedkeuren dat Oekraïne het verloren grondgebied terugkrijgt en dat Poetin zich in Den Haag komt aanbieden?
    Mijn mening als leek in zulke kwesties is niet veel waard. Dan is het inderdaad beter om eens te kijken naar wat ‘vooraanstaande economen’ te vertellen hebben. En ze bestaan echt. Maria Repko heeft ons niets wijsgemaakt. In De Standaard (1/12) staat een opiniestuk van Joseph E. Stiglitz en Andrew Kosenko en van die eerste had zelfs ik ooit al gehoord, al was het maar vanwege zijn Nobelprijs. De professoren leggen omstandig uit dat een herstelbetalingslening geen inbeslagname is, en dat Euroclear niet veroordeeld kán worden tot terugbetaling van de tegoeden. Als ze gelijk hebben, zoveel te beter. Ze besluiten:

De bezorgdheid van De Wever is ongegrond. Gezien de ernstige schendingen van het Handvest van de Verenigde Naties en de omvang van de Russische oorlogsmisdaden is er geen kans op een succesvolle Russische claim of een arbitrage ten gunste van Rusland waarvoor België zou moeten opdraaien.

     Bij deze alinea bleef ik even mijmeren. Als men er het Handvest van de Verenigde Naties bijhaalt, word ik achterdochtig. Ik ben meer van de Realpolitik. Hoe zwaar zal dat Handvest wegen in de financiële wereld nadát er een vredesbestand is afgesloten waarvan niemand weet hoe het eruit zal zien? Ook dacht ik dat ik de professoren op een tegenspraak had betrapt. Als België geen enkel risico loopt, waarom zouden de andere Europese landen dan dat risico, dat toch niet bestaat, niet onder elkaar verdelen onder de vorm van garanties, zoals De Wever vraagt?
      Maar hier had ik de professoren onderschat. Ze blijven consequent binnen hun redenering.

Als er garanties van de EU-lidstaten nodig zijn om deze horde te nemen, laat die dan ook gegeven worden. Aangezien België geen risico loopt, is er ook geen risico voor de garantieverstrekkers.

     Het is heerlijk om in het opiniekatern een stuk te lezen waar je het niet mee eens bent, waarvan je de uitgangspunten twijfelachtig vindt, maar waarin de consequente logica zelf overeind blijft. Menig opinieschrijvend onderzoeker in de filosofie kan er iets van leren. 

De kerststal, nogmaals
     Eerst was ik van plan om niéts te zeggen over de kerststal in Brussel, dan schreef ik toch een stukje ‘op meta-niveau’ – zoals mijn oud-collega PDB dat noemde  –, en nu wil ik op de valreep nog een écht standpunt innemen. Een FB-vriend stuurde mij een foto van de vroegere kerststal met de traditionele beelden en ja, dat is eigenlijk de kerststal die er volgens mij op de Grote Markt dient te staan.
     Toen onze zoon een jaar of zes was hebben we met hem ooit een tocht gemaakt langs de verschillende kerststallen in de omtrek van Mechelen. Wat doe je met zo’n kind tijdens een schoolvakantie? En die kerststallen in de omtrek van Mechelen, daar waren er weinig artistieke hoogstandjes bij. Het waren gewone kerststallen, goed genoeg voor een kind van zes en dan hoor je de ouders niet klagen.
     Ondertussen heb ik op het X.com-profiel van Jan Wostyn een commentaar gevonden die een perfecte aanvulling is op de commentaar Patrick Loobuyck. Loobuyck stelde scherp op de charge van conservatieven en populisten, Wostyn stelt scherp op wat er aan die charge voorafging en volgde. Ik citeer: 

‘Progressieven die de hele discussie rond de Kerststal in Brussel een “idiote discussie” vinden en er zich vrolijk over maken, gaan eigenlijk dubbel in de fout en volharden in de boosheid. 1. Ze zagen niet aankomen dat hun vernieuwingsdrang misplaatst was en doordrongen van slechte smaak. Hun voeling met de bredere bevolking was dus ondermaats. 2. Hiermee geconfronteerd tonen ze opnieuw dédain voor de reactie van “gewone” mensen door die reactie te ridiculiseren en niet au sérieux te nemen.’

* Voor de persconferentie van De Wever, zie het filmpje hier.