Bedrijfssubsidies, e.a.

Bedrijfssubsidies
     Zowel bij links als bij rechts leven een aantal opinions chics die teruggaan op veralgemeningen, eenzijdige voorstellingen, overdrijvingen, onbewezen speculaties en misverstanden. Sommige daarvan worden verspreid door de mainstream media, andere moeten het stellen met de socials. Een opinion chic van links is dat er miljarden subsidies gaan naar de fossiele brandstoffen. Een opinion chic van rechts is dat de top 10 % van de inkomens 50 % van de belastingen betalen en de 30 procent laagste inkomens 1 %. Dat zijn geen leugens, geloof ik, maar misverstanden. Dat laatste, van die 10 % die 50 % van de belastingen betalen heb ik zelf ook lang geloofd.
        Een opinion chic van links dat vandaag telkens weer opduikt is dat van de grote cadeaus die de staat doet aan de bedrijven in de vorm van bedrijfssubsidies. 25 miljard! Dat is evenveel als het totaalbedrag dat de bedrijven aan belastingen betalen!* De grafiek hieronder stemt overeen met de werkelijkheid.

     Die cijfers zijn correct, en laat ik daar meteen aan toevoegen dat die bedrijfssubsidies wat mij betreft gerust mogen worden afgeschaft. Men moet zoiets natuurlijk geleidelijk doen, dat wel, zoals men ook de beperking van de werkloosheidsvergoedingen in de tijd geleidelijk invoert. Maar dat subsidies die het ene bedrijf krijgt en het andere niet, het economisch leven scheeftrekken is een axiomatische zekerheid.
    Het misverstand zit dus niet in de cijfers, maar in de voorstelling die een naïeve linkse zich maakt van wat er gebeurt. Hij stelt zich voor dat er 25 miljard van ons belastingsgeld rechtstreeks doorstroomt naar de bankrekening van de werkgever, de aandeelhouder en de ceo. In werkelijkheid stroomt dat geld evengoed door naar de werknemers in de vorm van lonen en naar de klanten in de vorm van verlaagde prijzen. Het moet een knappe jongen zijn die precies kan berekenen hoeveel van dat geld precies bij de ‘rijken’ terecht komt.
     Daarnaast is er nog een misverstand op een meer rudimentair niveau. In werkelijkheid is er helemaal geen geldstroom van 25 miljard die van de staat naar de bedrijven stroomt. Die geldstroom – investeringsteun, renteloze leningen … – bedraagt niet meer dan 5 miljard. De rest bestaat uit fiscale voordelen en vooral uit een verlaging van de sociale bijdragen van 17 miljard, de zogenaamde loonsubsidies. En als we toch de sociale bijdragen in de vergelijking betrekken, dan krijgen we nóg een ander beeld. De bedrijven betalen namelijk nog eens ongeveer 50 miljard aan ‘werkgeversbijdragen’**.  Dan krijgen we een heel ander plaatje: een stroom van 5 miljard aan de ene kant en een stroom van 75 miljard aan de andere kant. De grafiek hieronder stemt óók overeen met de werkelijkheid.

     Nu kan je tegen die tweede grafiek allerlei boekhoudkundige of ideologische bezwaren inbrengen. Vakbonden kunnen zeggen dat de ‘werkgeversbijdragen’ een ‘integraal’ deel van het loon uitmaken. Marxisten kunnen zeggen dat zelfs de bedrijfsbelastingen uit de ‘meerwaarde’ komen die de arbeiders voortbrengen. Een werkgever kan zeggen dat de ‘werknemersbijdrage’ die niet in de grafiek staat eigenlijk ook uit zijn bedrijfsinkomsten moeten worden betaald. Voor mij is het allemaal goed. Dan moeten de vakbonden, de marxisten en de werkgevers zelf maar hun eigen grafiek tekenen. Ik wou er alleen op wijzen dat de voorstelling van 25 miljard die van de staat naar de bedrijven vloeit niet de hele werkelijkheid weergeeft.

* Totale bedrijfsbelasting in 2024 is ongeveer 21,85 miljard. Met roerende voorheffing op bedrijfsgebouwen,  verkeersbelasting op bedrijfswagens en ecotaksen lijkt 25 miljard mij een redelijke schatting.

** De ‘gewone werkgeversbijdragen lopen op tot 31 à 34 miljard. Met de ‘bijzondere loonbijdragen’ (o.a. vakantiegeld), toeslagen, boetes en achterstallige interesten lijkt 50 miljard mij ook hier een redelijke schatting.