Enkele stemmen over Israël en Palestina

 

Joren Vermeersch en Eric Corijn
    Vierhonderd Vlaamse academici ondertekenden een brief om het Israëlisch geweld in Gaza te veroordelen. Joren Vermeersch antwoordde op Twitter: ‘Kan ik ergens een brief ondertekenen van Vlaamse academici waarin Hamas wordt opgeroepen om (1) de Israëlische kinderen die ontvoerd zijn vrij te laten; (2) te stoppen met het bewust lanceren van ongeleide Iraanse raketten op Israëlische burgerdoelen; (3) Palestijnse burgers niet meer als levend schild te gebruiken; (4) akkoord te gaan met een tweestatenoplossing waarbij de grens tussen Gaza en Israël een internationale grens wordt?’
    Professor Eric Corijn antwoordde droog: ‘Bent u academicus?’
    Haha! Hoe grappig is dat! Joren Vermeersch spreekt van – haha – een brief voor academici en – haha – Joren Vermeersch is zelf geen academicus. Haha. Joren Vermeersch is geen professor. Hij is master – haha – in de rechten, en master – haha – in de geschiedeniswetenschap en heeft – haha – enkele populair-historische boeken geschreven maar – dat is het mooie, ik kom bijna niet meer bij – hij is geen professor. Haha. Show me your PhD, Joren Vermeersch.  Ha-ha. ‘Sliep-uit, sliep-uit, Joren Vermeersch, alle kindjes lachen je uit!’.  Ik, Eric Corijn, ben wél professor, en dan nog in de stedelijke planologie, wat mooi meegenomen is als je een standpunt moet bepalen over de o-zo-belangrijke tunnelbouw in de Gaza. 

Johan Depoortere en zijn witte intellectuelen
     Johan Depoortere, die nog verre familie is van mijn vrouw en die ik onlangs feliciteerde met zijn boek over Leopold II – ik verwarde hem met zijn jongere ex-BRT-collega Johan Op de Beeck – omschrijft de Hamas-leden die de slachtpartij aanrichtten als ‘Palestijnse strijders die Israël [zijn] binnengedrongen.’ Ik schrok even van de formulering. Volgens Depoortere moet het op grote schaal – en onweerlegbaar-doelbewust –  afslachten van burgers niet worden afgekeurd. Iemand die toch zo’n afkeuring uitspreekt, heeft volgens Depoortere niets begrepen van het antikoloniale verzet. ‘Het is niet aan goed doorvoede witte intellectuelen om achter hun veilige computerscherm te dicteren hoe de strijd moet worden gevoerd.’
     Zoveel vragen komen bij mij op. Dat Depoortere zelf wit is, kan niemand ontkennen, ook hijzelf niet. Maar hoeveel keer per dag eet hij? En hoeveel keer mag je eten, en welke hoeveelheden, voor men je goeddoorvoed mag noemen?  Ziet Depoortere zichzelf als een intellectueel? Schrijft hij achter een computerscherm of gebruikt hij een kroontjespen? En als hij een computerscherm gebruikt, is het een veilig LCD-scherm of een oud CRT-scherm dat elk moment kan imploderen? En als hij een stukje schrijft voor De Morgen, is dat dan om te dicteren wat wij moeten denken en doen?     
     De belangrijkste vraag van allemaal is echter deze: als ik bijna 80 zal zijn, zoals Depoortere nu, zal ik dan in mijn tweede kindsheid ook terugvallen op de oude, achterhaalde deuntjes die mij in mijn jonge jaren werden aangeleerd? Deuntjes van Frantz Fanon en anderen.  

Jan Dumolyn en zijn oorzaak-gevolg
     Er is een hele discussie aan de gang over de vraag of de slachtpartij van Hamas moreel kan worden vergeleken met de Israëlische bombardementen die óók veel burgerslachtoffers maken. Sam Harris en Maarten Boudry vinden dat het geweld van Hamas moreel erger is – ik vind dat ook* –, Johan Depoortere vindt duidelijk dat het geweld van het Israëlische leger erger is, en Jan Dumolyn vindt dat ze allebei even erg zijn. Ze zijn volgens volgens hem als kwaad moreel equivalent.
     Interessant is dat Dumolyn de morele evaluatie loskoppelt van de historische kijk. Bij de historische kijk is er geen equivalentie. Het is de komst van de Joodse kolonialen, en niets anders, dat het geweld veroorzaakt heeft en veroorzaakt. De verdrijving van de Palestijnen, de bezetting van de Westbank en de blokkade van de Gazastrook is de enige oorzaak van het huidige geweld. Ik vind dat een eenzijdige kijk,  maar ik wil niet vitten, en al zeker geen ruzie maken met een historicus op het terrein van zijn specialiteit, de oorzaak-en-gevolgverbanden, vooral omdat Dumolyn minstens ten dele gelijk heeft. 
     Maar alles ziet er anders uit als we onze blik verleggen van het verleden naar de toekomst. ‘De hoofdoorzaak van het geweld is de bezettingspolitiek van Israël,’ schrijft Dumolyn. Be that as it may, betekent dat dat het geweld zal afnemen als Israël zijn leger terugtrekt uit de Westbank en de grens opent met Gaza? Zal het Palestijns terrorisme afnemen? Mijn gok is dat het terrorisme zal toenemen, al was het maar omdat Hamas op de Westbank korte metten zal maken met de gematigder Palestijnse Autoriteit die er nu regeert**.
     Overigens ben ik het met Dumolyn eens dat Israël zijn troepen uit de Westbank moet terugtrekken***. It’s the right thing to do, ook al volgt er géén vrede, en moeten de Israëlische inspanningen voor nationale veiligheid daardoor nog worden opgedreven. De geschiedenis geeft vele voorbeelden van regimes die toegaven aan de eisen van de revolutionaire partij, waardoor die revolutionaire partij alleen gulziger werd. Dat is geen reden om die eisen te verwerpen als ze gerechtvaardigd zijn. 

Ignaas Devisch en zijn ‘ja maar’
     Devisch stoort zich aan iedereen die het geweld van Hamas, dan wel van het Israëlische leger, slechts halfslachtig veroordeelt. Dat zijn de mensen die de formule ‘ja maar’ gebruiken. Zelf ontsnapt Devisch als redelijk mens niet aan een ‘ja maar’ van eigen snit. Halverwege zijn tekst spreekt hij van ‘overdreven bombardementen’ van Israël. Wat is dat anders dan: bombardementen ja, maar niet overdrijven?
     Zelf heb ik geen last van ‘ja maar’. Voor de Hamas-slachtpartij heb ik alleen een ‘neen’. En voor een militaire reactie van Israël heb ik alleen een ‘misschien, maar’. Ik begrijp de Israëlische wil om eens en voor goed militair af te rekenen met Hamas, maar ik vraag mij af of dat een realistisch plan is. Misschien is het dat wel, maar ik weet het niet.

Mijn moeder en háár oorlog
    Over Israël-Palestina is mijn moeder strikt neutraal. Vroeger, tot begin de jaren 70 was ze voor het dappere kleine Israël, maar 50 jaar berichtgeving over de Israëlische onderdrukking heeft haar werk gedaan. ‘De Palestijnen zijn geen brave,’ zegt ze, ‘en de Joden zijn geen gemakkelijke.’ De raid van Hamas vindt ze onvoorstelbaar. Ze heeft de softe versie van de Duitsers meegemaakt****, en niet de harde terreur in het Oosten. De bombardementen op Gaza kan ze zich dan weer heel goed voorstellen. ‘Natuurlijk vallen daar burgerslachtoffers,’ zegt ze, ‘oorlog is oorlog. Denk je dat er geen slachtoffers vielen als de Engelsen bombardeerden?’

De Palestina-betogers en hun slogans
     Zondag was er in Brussel een betoging voor ‘solidariteit met Palestina’. Mijn vrouw zat op de trein naar haar werk tussen allemaal mediterane jongens en meisjes die in gedachten al aan het betogen waren. ‘En die meisjes hadden bijna allemaal een hoofddoek op,’ zei ze.
      Ik heb nooit overwogen naar die betoging te gaan. Als ik gegaan was, had ik een bordje gedragen ‘Down with Hamas, down with Netanyahu’ en misschien was ik dan niet welkom geweest, of zou mijn bordje verkeerd begrepen geweest zijn als ‘morele equivalentie’.
      De officiële slogan van de betoging was: ‘Stop met bloedvergieten’, wat voor het Israëlische leger betekent, ‘laat Hamas met rust’. Dat is een verdedigbaar standpunt, maar ik laat aan anderen over om de pro’s en contra’s af te wegen. De echte slogan was een heel andere: ‘From the River to the Sea – Palestine Free’. Dat maakt het tot een betoging tégen de twee-staten-oplossing, waar ik voorstander van ben. 

 

* Over de morele equivalentie: zie mijn stukje hier.

** Ik volg hierin Jan Dumolyn die schrijft dat ‘de Palestijnse gebieden als gevolg van de cynische Israëlische bezettingspolitiek politiek onleefbaar [zijn] en door corrupte groepen geregeerd [worden].’ Als de cynische be Israëlische bezettingspolitiek wordt stopgezet, mogen we aannemen dat die corrupte groepen, die de Palestijnse Autoriteit uitmaken, door Hamas en gelijkgezinden worden uitgeschakeld. 

*** Wind je niet op, Johan Depoortere, ik wil niets dicteren.