Vrije meningsuiting ook voor gevoelige materies

     Jij  bent, geloof ik, voorstander van absolute vrije meningsuiting? 
     -  Zeker weten.
     Dus als een mafiabaas, in het bijzijn van zijn trawanten, als zijn mening te kennen geeft dat een bepaalde onderzoeksrechter lang genoeg geleefd heeft, dan mag zo’n mening volgens jou niet strafbaar zijn.
     - Nu speel je op woorden. Een opdracht om iemand te vermoorden is geen mening. Zoals het dat ook niet was was toen Hendrik II als zijn mening te kennen gaf dat hij graag verlost zou zijn van een of andere ‘turbulent priest’. Maar een uitspraak dat Hendrik II een wijze, welwillende vorst was of dat het blanke ras minderwaardig is, zoiets is wel een mening. Het is misschien een dwaling, maar we moeten dit soort dwalingen ook bij de meningen onderbrengen. Ik geloof dat rector Piet De Somer ooit een rede heeft uitgesproken over het recht op dwaling.
     Akkoord, maar hoe zit dat met algemene oproepen tot geweld?
     -  Zoiets zou ik nooit verbieden, behalve misschien als tijdelijke uitzonderingsmaatregel. Daar zijn verschillende redenen voor. Ten eerste is de schadelijkheid van zo’n oproep op zichzelf meestal beperkt, ten tweede kan zo’n oproep gerechtvaardigd zijn, en ten derde is het heel moeilijk uit te maken of een bepaalde uitspraak al dan niet een oproep is tot geweld.
      Hoezo is de schadelijkheid van een oproep tot geweld meestal beperkt?
     - Kijk, ik ben vele jaren lid geweest van de PVDA en haar voorganger Amada. Die organisatie riep van 1971 tot 2008 min of meer openlijk op tot het gewelddadig omverwerpen van het kapitalistisch systeem. Veel kwaad heeft dat niet aangericht. Het zou natuurlijk anders zijn geweest had die organisatie clandestien wapens opgeslagen en bomaanslagen gepleegd. Maar het bleef bij woorden. Of neem nu Abou Jahjah. Die roept op om Palestina te bevrijden ‘bij any means necessary’. Daarmee bedoelt hij natuurlijk gewelddadige middelen. Maar het aantal slachtpartijen dat Hamas aanricht zal geenszins beïnvloed worden door een twitterbericht van Jahjah. Zo zijn er ook mensen die twitteren dat Israël zich mag verdedigen ‘by any means necessary’. Ook dat zal niet veel invloed hebben op de Israëlische bombardementen, en op hoeveel burgerslachtoffers daarbij vallen. In elk geval, die mensen die twitteren over ‘any means necessary’ zijn overtuigd van de noodzaak om voor het - in hun ogen - rechtvaardige ideaal geweld te gebruiken. Misschien hebben ze gelijk. Misschien ook niet. Beide kampen kunnen zich beroepen op het voorbeeld van Oekraïne. Mag dat land geen geweld gebruiken om zich te verdedigen tegen agressie? En neem nu de motie-Eerdmans …
     Hé, wat is dat?
    - Dat is een motie waarover gestemd is in de Nederlandse Tweede Kamer. De vraag was of de leuze ‘Palestina vrij van de rivier tot aan de zee’ – die in het Engels zoveel mooier klinkt – of die leuze dus de vernietiging van de staat Israël propageert en derhalve een oproep is tot geweld.
     En is die motie aanvaard?
     - Ja, meerderheid tegen minderheid. Het is bijna een argument tegen de democratie. Het is om te beginnen al een dubbele vraag, want de ‘vernietiging van de staat Israël’ houdt niet noodzakelijk een oproep tot geweld in. Iemand mag best dromen van een vreedzaam akkoord tussen Joden en Palestijnen om de staat Israël op te doeken en daarna met een nieuwe staat Palestina te beginnen waarin de Joodse en de Palestijnse inwoners, samen met alle Palestijnse vluchtelingen, in vrijheid samenleven.
     Dromen, ja, dat is het juiste woord! Maar je kunt toch niet ontkennen dat het woord ‘zee’ in de leuze doet denken aan een andere kwalijke ‘droom’ om ‘de Joden in de zee te drijven’.
      - Iedereen denkt wat hij wil bij het woord ‘zee’. Ik denk aan ons appartement in Oostende. Maar ik geef heel graag toe dat er in een ‘Vrije Staat Palestina’  waarschijnlijk weinig plaats zou zijn voor vrijheid of voor Joden. Maar ook dan, wie zegt dat zo’n Jodenvrije staat alleen met geweld kan worden gerealiseerd? Op DeWereldMorgen.be zag ik een artikel van Peter Terryn: ‘We moeten Israëlische Joden die willen emigreren helpen.’
      Wat vertel je me nu!
    - Welja, maar vreedzame emigratie met de substantiële hulp en steun van DeWereldMorgen, dat is toch geen geen geweld?
    Het is wel antisemitisme, lijkt mij.
    - Dat is waar. Maar vrije meningsuiting geldt ook voor afschuwelijke meningen zoals antisemitisme. Kijk, eigenlijk behelsde de motie-Eerdmans vijf vragen tegelijk. Is de leuze ‘van de rivier tot aan de zee’ een rechtvaardige eis? Is het een realistische eis? Houdt ze de vernietiging van de staat Israël in? Houdt ze een oproep tot geweld in? En tenslotte: moet de leuze verboden worden. Mijn antwoord op die vragen is: misschien, nee, ja, ja, nee. Dat laatste antwoord wil ik desnoods in kapitalen weergeven: NEE.