Kortjes allerlei

Michaël De Cock en Madame Bovary
     KVS-directeur Michaël De Cock heeft het libretto geschreven voor een opera rond Madame Bovary. Een zinnetje viel mij op in het interview dat hij daarover gaf (DS 11/4): Emma Bovary is ‘een erg mannelijke projectie van Flaubert: een beschikbare vrouw die wil neuken.’
    Is dat zo? Ze is in elk geval mijn type niet. Een van mijn leerlingen die een presentatie  gaf over Flaubert noemde Emma Bovary ‘een beetje een bitch.’  

All That Jazz
     Ik las laatst ergens een uitspraak van Stanley Kubrick over de film All That Jazz: ‘I think it’s the best film I have ever seen.’ Die uitspraak doet mij geweldig veel plezier. 

Overlijdensberichten
     Als mijn vrouw zegt dat die of die overleden is, laatst bijvoorbeeld Mario Vargas Llosa of Danny Verbist, dan is mijn eerste vraag altijd hoe oud die geworden is. Is het antwoord een getal dat boven de 90 ligt, voel ik mij veilig. 80 kan er ook nog mee door. 70 geeft al een vervelend gevoel. Ik word volgende maand 70.

Begrip
     Ik heb geloof ik meer ‘begrip’ voor Poetin – en dat is niet veel – dan de doorsnee linksliberaal voor Trump. 

De humor van Herman De Croo
     Politici en humor … Je denkt aan Winston Churchill, Ronald Reagan, Bart De Wever. De Nederlandse zanger Joop Visser heeft een lied over Joop den Uyl die ‘ook gevoel voor humor had / nou ja, veel lachte.’ 
     Bij dat laatste moet ik aan Herman De Croo denken. Die lacht ook veel. Ik herinner mij een snedige uitspraak van hem. ‘Binnen twee generaties is de burgemeester van Antwerpen Turks, Marokkaans of zwart. Bye bye De Wever.’ De eerste zin is een vastelling. Met zijn tweede zin geeft De Croo er een humoristische draai aan. Humoristisch, nou ja, zoals Joop Visser zingt.

Monty Hall en de sleutels in de jaszak
     Als je in een spelprogramma moet kiezen tussen drie deuren – A, B, C – en achter een van die deuren staat een auto die je mag meenemen als je juist gokt, dan mag je gelijk welke deur kiezen. Je kiest bijvoorbeeld A en je hebt 33,33 procent kans dat je de auto krijgt. Maar als de spelleider, laten we hem Monty Hall noemen, om je te helpen daarna deur B openmaakt, waar geen auto staat, dan moet je als de bliksem je keuze veranderen in C: die verandering biedt 66,6 procent kans op succes. ’t Is een logisch probleem voor gevorderden, maar het klopt.
     Maar nu iets anders. Je jas hangt in de kast, en je sleutels zitten in een van de twee jaszakken. Je kiest één van de jaszakken in de hoop daar je sleutels te vinden. Hoeveel kans is er dat je de juiste jaszak gekozen hebt? Ik schat: 15 procent. Het beste is om de jas uit de kast te halen, aan te trekken en dan gelijktijdig je twee zakken af te tasten. 

Nieuwsgierig
     Ik ben heel nieuwsgierig. Vertelt iemand mij iets over een kelner die een bord soep liet vallen, dan wil ik weten welke soep dat was. Mijn zoon wordt dan ongeduldig. ‘Wat kan het iemand schelen welke soep het was? Daar gaat het verhaal toch niet over. Het was erwtensoep. Nu tevreden?’

Geheugen
     Ik heb het hoe langer hoe moeilijker om mij namen te herinneren. Gisteren zocht ik de naam van de onze huidige minister van Defensie. Zij voornaam was Theo, maar wat was zijn achternaam? En omgekeerd zijn er namen die ongevraagd plots opduiken. Ik zat gisteren op restaurant met mijn broer en het gesprek kwam, om begrijpelijke redenen, op de film La Grande Bouffe (1973). ‘Met Philippe Noiret, Michel Picolli en Marcello Mastroianni,’ zei mijn broer. ‘En Ugo Tognazzi,’ voegde ik eraan toe. Ugo Tognazzi, waar kwam die naam nu plots vandaan?

Oorlogsverklaring
     Als Willem Elsschot niet loog, was hij op 7 september 1939 in een Ardense slagerij om een ham, nee, hammen verduiveld, te kopen. Over de radio hoorde hij dat de Engels-Franse oorlog tegen Duitsland begonnen was. Mijn moeder was op hetzelfde moment met haar ouders in een winkel in Brussel om rolschaatsen te kopen. Ook daar vernam men over de radio dat de oorlog begonnen was. Oorlog, dat veranderde alles. Er werd ter plaatse beslist om geen rolschaatsen te kopen. Toen een paar maanden later bleek dat er niet zoveel meer geschoten werd, kreeg mijn moeder die rolschaatsen alsnog. 

Grotere TV
     Als mijn moeder de tv aanzet is het vooral om concerten, opera of ballet te volgen. Omdat ze slecht ziet heeft ze nu een grotere TV, maar dat komt met een nadeel. Ze hoort nu niet alleen de muziek, maar ze ziet ook de modernistische decors en dansstijlen die vandaag gangbaar zijn. ‘t’ Is affreus, zegt ze dan, gelukkig zingen ze mooi.’ En bij solisten heeft ze niet graag dat ze teveel met hun lichaam bewegen. Haar vader, mijn grootvader, had altijd gezegd: ‘Dat heeft niets met muziek te maken.’ 

Citeren
     In gezelschap was mijn vader niet echt zwijgzaam, maar zijn anekdotes werden niet uitgesponnen. Ze waren kort, en ze eindigden meestal met wat iemand toen of toen gezegd had. En toen zeiden ze: ‘Where are you from?’ En toen zei hij: ‘Mais ce n’est pas une grande ville.’ En toen zei ze: ‘Der Raimund ist sehr fromm.’ En toen zei ik: ‘Wie denk jij wel dat je bent.’

Dad Jokes
     Grappig zijn in een conversatie wordt almaar moeilijker. Vroeger had je flauwe moppen, schuine moppen, sarcastische moppen, woordspelingen, raadseltjes, historische anekdotes of oneliners, etc. Dat zijn nu allemaal ‘dad jokes’ geworden. De schuine moppen zijn vervangen tekeningen van Peter van Straaten, de woordspelingen zijn vervangen door Star Trek-memes, de sarcastische moppen zijn vervangen door ‘classic art memes’ – allemaal genres die slechts werken met een illustratie als ondersteuning.
      Vooral jonge mensen zijn erg streng geworden. Ik probeerde ooit de volgende mop te vertellen aan mijn zoon. ‘Wist je dat de CIA om de Russen te overbluffen in juli 1969 een in scène gezette maanlanding hebben uitgezonden? Men vroeg Stanley Kubrick werd om het geheel te verfilmen omdat hij de ruimtevaart in 2001, A Space Odyssee zo realistisch in beeld had gebracht. Kubrick stelde  maar een voorwaarde: hij wou alles op locatie opnemen.’
     Mijn zoon keek mij vernietigend aan. 

Toneelrecensies
   Ik lees in de krant er een recensie over het toneelstuk Sitcom. Ik heb dat stuk gezien anders zou ik niet weten waar het over gaat. Maar alles wat in de recensie staat is waar, over ironiseren en emotie en existentiële kwesties zonder gedeprimeerd gevoel. Het leukste thema vond ik de generatiekloof. Het stuk gaat over het maken van een sitcom. De jongere generatie heeft de regie in handen, de oudere generatie moet acteren. Het gevoel voor humor van die twee groepen is heel verschillend. Ik herken dat. Veel van wat mijn generatie grappig vond, gaat vandaag door voor dad-jokes. Een mop zonder meme erbij is per definitie een dad joke.

Proteïne-dieet
     Ik ben 15 jaar geleden 20 kilogram afgevallen toen ik meer proteïnen en minder koolhydraten begon te eten. Nu is het een hype aan het worden. Je ziet overal producten in de rekken liggen met de vermelding ‘Met proteïne’ of ‘Met extra proteïnen’ of ‘Met speciale proteïnen’. De lezer begrijpt het al, de factcheckers in de media roken hun kans. ‘Zijn die proteïnes die het dieet voorschrijft zoveel beter om af te vallen,’ blokletterde De Morgen. Ik heb het artikel niet gelezen, maar, nee, waarschijnlijk zijn die proteïnen niet nodig. Maar je moet toch iets eten als je de koolhydraten op je bord laat liggen. Ik wil wel diëten, maar ik wil geen honger lijden.

Trump en zijn fellowtravellers
     De redenen die Trump opgeeft voor zijn beleid zijn meestal van een kinderachtig niveau. Kort daarop volgen analyses van commentatoren die verklaren dat zijn echte redenen veel verfijnder zijn dan je zou denken. Die analyses móeten wel waar zijn, of toch gedeeltelijk, want zó dom kan Trump niet zijn, en de redenen die hij opgeeft zijn wellicht meer als entertainment en intimidatie bedoeld dan als redelijke uitleg.
      Mij doet die toestand echter denken aan de communistische landen en de sympathiserende fellowtravellers van vroeger. De leiders van communistische landen hadden vaak kinderachtige verklaringen voor hun wangedrag. Men moest bijvoorbeeld trotskisten doodschieten omdat Trotski een geheim agent van de nazi’s was. En dan had je fellowtravellers die op hun eentje een veel verfijndere uitleg bedachten waarom die Trotski niet deugde.

Lachen om de handelsbalans
     Op de FB-pagina van Pieter Auwaert staat er vaak iets wat mij aan het lachen brengt. Dit bijvoorbeeld. ‘Ik heb vorige week voor € 240 goederen gekocht van Delhaize. Delhaize daarentegen heeft NUL EURO van MIJ gekocht! Dit onrecht MOET stoppen, en daarom heb ik beslist om mezelf vanaf nu elke keer 50€ extra aan taksen aan te rekenen bij elk bezoek aan Delhaize. Met die extra inkomsten zal ik dan meer komkommers en diepvriespizza kunnen kopen, voila! Komt helemaal goed… Volg mij voor meer tips.’
     En dat allemaal zonder er Adam Smith (1723-1790) of David Ricardo (1772-1823) bij te halen, of moeilijke woorden als ‘comparatief voordeel’.

Staking
      Omdat ik voorlopig weinig met de trein reis, heb ik het aantal stakingsdagen niet geteld. Het zijn er veel. En ze lijken weinig indruk te maken op de regering. Toch zou ik de stakers een hart onder de riem willen steken. Je mag nooit opgeven. In 1906 was er in ons land een grote betoging tegen de ‘velotaks’ en kijk, in 1991 is die taks afgeschaft. Een actievoerder moet nooit wanhopen.

Mierensmokkel
     Twee Vlaamse jongens, David L. en Seppe L., worden in Kenia vervolgd omdat ze 5.000 koninginnenmieren het land wilden uitsmokkelen. Mijn vrouw en ik hoorden het op de radio. Mijn vrouw moest lachen toen ze hoorde dat de advocaten de mierensmokkel voorstelden als een ‘uit de hand gelopen hobby’.
     Ik moest met iets anders lachen. Een correspondente ter plaatse vertelde dat de internationale pers op het proces aanwezig was, met Al-Jazeera op kop. Neokoloniale jongens die met de rijkdommen van een Afrikaans land aan de haal gaan, dat is natuurlijk wereldnieuws. Maar in Kenia zelf, vertelde de correspondente, vinden de mensen het grappig.

      Dat vond ik dan weer grappig. ‘En wat smokkelden die jongens, zeg je?’ ‘Mieren.’ ‘Mieren?’ ‘Ja, mieren.’ Ik zie die Kenianen zo voor mij. Ze lachen hun tanden bloot.