Mythen en mondelinge overlevering

     In zijn nieuwste column (DS 22/4) schrijft professor Freek Van de Velde dat mythen en sagen teruggaan op historische feiten. Zo heb ik het ook begrepen. ‘History became legend, legend became myth,’ heet het in Lord of the Rings. Ik vertelde iets vergelijkbaars aan mijn leerlingen. Van de Velde geeft het voorbeeld van het historische Troje dat eeuwenlang overleefde in de vorm van verhalen. Of dat van de ‘dertiende-eeuwse Noorse mythologie die getuigenissen herbergt van zesde-eeuwse natuurrampen.’ Dat is allemaal geloofwaardig.
     Bij een ander voorbeeld heb ik echter mijn twijfels. Van de Velde verwijst naar de uitgestorven Indonesische Homo Floresiensis, een dwergachtige mensensoort die minstens 10.000 jaar geleden is uitgestorven. En dan schrijft de professor: ‘Maar nu komt het: de lokale verhalen van de eilandbewoners die er nu leven bewaren herinneringen aan dat hobbit-volkje. Daarin figureert de Ebu Gogo, een klein, harig mensenras in het binnenland.’
     Zou dat mogelijk zijn, een historische werkelijkheid die 10.000 jaar overleeft in mondeling doorgegeven verhalen? Kunnen de verhalen over het Aards Paradijs of de Gouden Eeuw van Saturnus teruggaan op de historische realiteit van de teloorgegane jager-verzamelaarmaatschappijen? Het is mogelijk maar ik betwijfel het.  Er zijn geleerden die betwijfelen of Jezus of Mohamed echt bestaan hebben, terwijl er al schriftelijke verhalen over die figuren bestonden enkele decennia na hun veronderstelde overlijden. En er zijn geloof ik ook elders dan op de Indonesische eilanden wel verhalen ontstaan over dwergmensen.